Oncologie fysiotherapie

Oncologie fysiotherapie is een gespecialiseerde tak van fysiotherapie die zich richt op het behandelen en ondersteunen van mensen die kanker hebben (gehad). Het doel van oncologie fysiotherapie is om de fysieke klachten die ontstaan door kanker zelf, de behandelingen (zoals chemotherapie, bestraling of chirurgie) of de bijwerkingen van de ziekte te verminderen, en om de kwaliteit van leven te verbeteren. Fysiotherapeuten die gespecialiseerd zijn in oncologie werken nauw samen met andere zorgprofessionals om een geïntegreerd behandelplan te bieden.

Wat is oncologie fysiotherapie?

Oncologie fysiotherapie richt zich op het verbeteren van de mobiliteit, kracht, conditie en algehele functionaliteit van mensen die kanker hebben of hebben gehad. Kankerbehandelingen, zoals chirurgie, chemotherapie, bestraling en immunotherapie, kunnen ernstige lichamelijke en geestelijke gevolgen hebben, zoals vermoeidheid, spierzwakte, pijn, bewegingsbeperkingen en lymfoedeem. Oncologie fysiotherapeuten helpen patiënten om met deze gevolgen om te gaan en ze te ondersteunen tijdens en na de behandelingen.

De behandelingen zijn gericht op het:

• Verminderen van pijn
• Verbeteren van kracht en uithoudingsvermogen
• Verhogen van de mobiliteit en flexibiliteit
• Behandelen van lymfoedeem (ophoping van vocht in het lichaam, vaak na een operatie of bestraling)
• Verbeteren van de ademhaling
• Verminderen van vermoeidheid
• Begeleiden bij herstel na een operatie
• Preventie van secundaire gezondheidsproblemen, zoals spier- en gewrichtsproblemen

Wat doet een oncologie fysiotherapeut?

Een oncologie fysiotherapeut heeft de kennis en expertise om fysiotherapiebehandelingen aan te passen aan de specifieke behoeften van kankerpatiënten. Dit kan variëren van het verbeteren van mobiliteit en kracht tot het behandelen van de bijwerkingen van kankerbehandelingen.

De taken van een oncologie fysiotherapeut kunnen onder andere bestaan uit:

1. Ademhalingsoefeningen: Veel kankerpatiënten ervaren ademhalingsproblemen, bijvoorbeeld na een operatie, door bestraling in de borststreek of door verminderde conditie. Fysiotherapeuten kunnen ademhalingstechnieken aanleren om de ademhaling te verbeteren, zoals diepe ademhaling en buikademhaling.
2. Kracht- en conditietraining: Kankerbehandelingen kunnen leiden tot spierzwakte en verminderde conditie. Oncologie fysiotherapeuten helpen patiënten met gerichte oefeningen die spierkracht en uithoudingsvermogen verbeteren.
3. Mobiliteitsoefeningen: Veel patiënten hebben moeite met dagelijkse bewegingen, zoals opstaan, lopen of bukken. De fysiotherapeut helpt bij het verbeteren van de beweeglijkheid van gewrichten en spieren om het functioneren in het dagelijks leven te verbeteren.
4. Lymfoedeemtherapie: Lymfoedeem is een veelvoorkomende complicatie van kankerbehandelingen, vooral bij patiënten die lymfeklieren in de hals, oksels of liezen hebben laten verwijderen of behandeld met bestraling. De fysiotherapeut kan helpen bij het beheersen van lymfoedeem door middel van technieken zoals manuele lymfedrainage (massage), compressietherapie en het geven van oefentherapie.
5. Pijnbehandeling: Fysiotherapeuten kunnen technieken inzetten om pijn te verminderen, bijvoorbeeld door manuele therapie, mobilisaties en triggerpointtherapie om spier- en gewrichtspijn te verlichten die door de kanker of de behandelingen worden veroorzaakt.
6. Vermoeidheidsmanagement: Chronische vermoeidheid is een veelvoorkomend probleem bij kankerpatiënten, zowel door de ziekte zelf als door de behandelingen. Oncologie fysiotherapeuten kunnen patiënten helpen omgaan met vermoeidheid door middel van gerichte bewegingen en strategieën voor energiebesparing, waarbij het belang van balans tussen activiteit en rust wordt benadrukt.
7. Revalidatie na chirurgie: Na een operatie, bijvoorbeeld na een borstamputatie, een prostaatoperatie of een operatie aan het maagdarmkanaal, kan fysiotherapie helpen bij het herstel van kracht, bewegingsbereik en zelfstandigheid.

Specifieke doelen van oncologie fysiotherapie

1. Verbeteren van de fysieke conditie: Kankerbehandelingen kunnen de spiermassa, kracht en conditie van een patiënt verminderen. Fysiotherapie helpt om de algehele fysieke conditie te herstellen en te verbeteren, waardoor de patiënt weer actiever wordt en beter kan deelnemen aan het dagelijks leven.
2. Verlichten van pijn: Fysiotherapeuten gebruiken verschillende technieken, zoals manuele therapie, rek- en strekoefeningen, en pijnmanagementstrategieën, om pijn te verminderen die kan optreden door kanker of de behandelingen ervan.
3. Versterken van het immuunsysteem: Regelmatige, gecontroleerde beweging kan het immuunsysteem versterken, wat belangrijk is voor mensen die herstellen van kankerbehandelingen.
4. Behandelen van lymfoedeem: Oncologie fysiotherapeuten kunnen manuele lymfedrainage (massage) en ademhalingsoefeningen gebruiken om zwelling te verminderen die door lymfoedeem wordt veroorzaakt.
5. Verminderen van vermoeidheid: Vermoeidheid is een van de meest voorkomende en slopende bijwerkingen van kankerbehandelingen. Fysiotherapeuten helpen patiënten om hun energieverbruik te managen, zodat ze hun activiteiten kunnen aanpassen en beter omgaan met vermoeidheid.
6. Bevorderen van psychologisch welzijn: Fysieke activiteit en beweging kunnen helpen bij het verminderen van angst en depressie, die vaak optreden bij kankerbehandeling. Oncologie fysiotherapie draagt bij aan een positief mentaal welzijn door het verbeteren van de lichamelijke toestand en het bevorderen van het gevoel van controle over het herstelproces.

Voor wie is oncologie fysiotherapie geschikt?

Oncologie fysiotherapie is geschikt voor alle mensen die (recent) kanker hebben of hebben gehad, ongeacht het type kanker of de fase van behandeling. Het kan nuttig zijn voor:

• Patiënten die momenteel in behandeling zijn: Zowel tijdens als na chemotherapie, bestraling, chirurgie of immunotherapie.
• Herstel na een operatie: Na bijvoorbeeld een borstamputatie, prostaatoperatie, of andere ingrepen.
• Mensen met lymfoedeem: Door het verwijderen van lymfeklieren of bestraling kunnen patiënten lymfoedeem ontwikkelen, wat kan worden behandeld met fysiotherapie.
• Patiënten die langdurige bijwerkingen van kankerbehandelingen ervaren: Zoals vermoeidheid, spierzwakte, pijn, stijfheid of ademhalingsproblemen.
• Patiënten in remissie: Oncologie fysiotherapie kan ook nuttig zijn voor patiënten die de kanker hebben overwonnen, maar nog steeds herstellen van de fysieke effecten van de ziekte en de behandelingen.

Wat te verwachten bij oncologie fysiotherapie?

De eerste sessie van oncologie fysiotherapie begint meestal met een intakegesprek. De fysiotherapeut zal vragen naar je medische geschiedenis, kankerbehandelingen en specifieke klachten die je ervaart. Vervolgens zal er een lichamelijk onderzoek plaatsvinden om te bepalen hoe je beweegt, welke spieren of gewrichten zwak of stijf zijn, en waar pijn wordt ervaren.

Op basis van deze bevindingen stelt de fysiotherapeut een individueel behandelplan op, met oefeningen en therapieën die aansluiten bij je behoeften en hersteldoelen. De sessies kunnen bestaan uit oefeningen, ademhalingstechnieken, massage, of lymfedrainage, afhankelijk van je specifieke situatie.

Voordelen van oncologie fysiotherapie

1. Verbeterde fysieke functie: Oncologie fysiotherapie helpt bij het herstellen van mobiliteit, kracht en uithoudingsvermogen.
2. Verminderde pijn en ongemak: Fysiotherapie kan helpen bij het verlichten van pijn die wordt veroorzaakt door kankerbehandelingen of de ziekte zelf.
3. Betere ademhaling: Ademhalingsoefeningen kunnen helpen bij het verbeteren van de longfunctie, vooral bij patiënten die chemotherapie of bestraling hebben gehad.
4. Beheer van lymfoedeem: Fysiotherapeuten kunnen technieken toepassen om zwelling te verminderen en het lymfestelsel te ondersteunen.
5. Betere mentale gezondheid: Fysieke activiteit kan angst, depressie en stress verminderen, wat de algehele kwaliteit van leven verbetert.
6. Verhoogd energielevel: Gerichte oefeningen kunnen de vermoeidheid die vaak gepaard gaat met kankerbehandelingen verminderen en de algehele energie verbeteren.

Conclusie

Oncologie fysiotherapie speelt een cruciale rol in het herstelproces van kankerpatiënten door het bevorderen van fysieke, emotionele en mentale gezondheid. Het helpt bij het verminderen van pijn, het verbeteren van mobiliteit en kracht, het beheersen van lymfoedeem en het verbeteren van de ademhaling en conditie. Of je nu midden in een behandeltraject zit of herstelt van een operatie of therapie, oncologie fysiotherapie kan een waardevolle aanvulling zijn op je zorgplan.