Geriatrische fysiotherapie is een gespecialiseerde vorm van fysiotherapie die zich richt op het behandelen van ouderen, vaak met de nadruk op het bevorderen van mobiliteit, kracht, balans en zelfstandigheid. De geriatrische fysiotherapeut richt zich op de specifieke lichamelijke en geestelijke veranderingen die optreden bij veroudering, en helpt ouderen om hun fysieke functioneren te verbeteren of te behouden, zodat ze hun dagelijks leven zo zelfstandig en comfortabel mogelijk kunnen leiden.

Wat is geriatrische fysiotherapie?

Geriatrische fysiotherapie is bedoeld voor ouderen die lichamelijke beperkingen ervaren door veroudering, chronische ziekten, verwondingen of een operatie. Het doel is om de kwaliteit van leven te verbeteren, mobiliteit te behouden of te herstellen, pijn te verlichten en de kans op valincidenten te verkleinen. Ouderen kunnen, door verschillende oorzaken zoals artritis, spierzwakte, of balansproblemen, moeite hebben met dagelijkse activiteiten, zoals lopen, opstaan, traplopen, of het uitvoeren van huishoudelijke taken. Geriatrische fysiotherapie helpt hen weer op weg.

De therapie richt zich niet alleen op de fysieke gezondheid, maar ook op het psychisch welbevinden van de oudere, door de zelfredzaamheid te bevorderen en de afhankelijkheid van anderen te verminderen.

Wat doet een geriatrisch fysiotherapeut?

Een geriatrisch fysiotherapeut is een specialist die werkt met oudere patiënten om hun lichamelijke gezondheid te verbeteren. Dit kan variëren van het behandelen van spier- en gewrichtspijn tot het verbeteren van de mobiliteit en het voorkomen van vallen. De fysiotherapeut zal een behandelplan op maat maken dat specifiek gericht is op de behoeften en gezondheidsdoelen van de oudere patiënt.

Typische taken van een geriatrisch fysiotherapeut zijn onder andere:

1. Evaluatie van de fysieke gezondheid: De fysiotherapeut beoordeelt de mobiliteit, kracht, flexibiliteit, balans en coördinatie van de patiënt. Dit kan een uitgebreide lichamelijke beoordeling omvatten, bijvoorbeeld testen van spierkracht, gewrichtsmobiliteit en loopfunctie.
2. Oefentherapie: Fysiotherapeuten stellen gepersonaliseerde oefenprogramma’s samen die gericht zijn op het verbeteren van de spierkracht, conditie, flexibiliteit en evenwicht. Deze oefeningen zijn vaak gericht op het versterken van de grote spiergroepen (zoals de benen en rug) en het verbeteren van de algehele mobiliteit.
3. Balansoefeningen: Ouderen hebben vaak moeite met hun balans, wat het risico op vallen vergroot. De fysiotherapeut kan oefeningen aanbieden die gericht zijn op het verbeteren van de balans en stabiliteit, en kan ook leren hoe te vallen op een veilige manier als valincidenten toch gebeuren.
4. Valpreventie: Fysiotherapeuten helpen bij het verminderen van het risico op vallen door middel van balans- en coördinatietraining, het verbeteren van de looptechniek en het aanbieden van advies over veiligheid in de woning.
5. Pijnbestrijding: Veel ouderen hebben last van chronische pijn, bijvoorbeeld door artritis of andere degeneratieve aandoeningen. Fysiotherapie kan helpen om pijn te verlichten door middel van beweging, oefeningen, en andere technieken zoals warmte- of koudebehandelingen, massage en mobilisaties.
6. Ademhalingsoefeningen: Fysiotherapeuten kunnen ademhalingstechnieken aanleren voor ouderen die lijden aan longziekten, zoals COPD, of na een operatie. Deze oefeningen helpen de longfunctie te verbeteren en het uithoudingsvermogen te vergroten.
7. Hulp bij revalidatie: Na een operatie, bijvoorbeeld na een heup- of knieoperatie, kan een geriatrisch fysiotherapeut helpen bij het herstel van mobiliteit en kracht. Dit kan een geleidelijke opbouw van activiteit en oefeningen omvatten.
8. Individueel advies: Een geriatrisch fysiotherapeut kan ouderen en hun familie advies geven over hoe zij de woning kunnen aanpassen (bijvoorbeeld het plaatsen van steunen in de badkamer) om het risico op vallen te verminderen en de dagelijkse activiteiten gemakkelijker te maken.

Veelvoorkomende aandoeningen die geriatrische fysiotherapie behandelt

Geriatrische fysiotherapie is geschikt voor ouderen die lijden aan diverse aandoeningen die het bewegingsapparaat beïnvloeden. Enkele veelvoorkomende aandoeningen die behandeld worden met geriatrische fysiotherapie zijn:

1. Artritis (bijvoorbeeld osteoartritis): Gewrichtspijn en stijfheid die vaak voorkomt bij ouderen. Fysiotherapie helpt de gewrichten soepeler te maken en de pijn te verlichten.
2. Ouderdomsgerelateerde spierzwakte: Met de leeftijd verliezen we spiermassa en kracht, wat het moeilijker maakt om dagelijkse taken uit te voeren. Fysiotherapie helpt om spierkracht en mobiliteit te behouden.
3. CVA (beroerte) of herseninfarct: Na een beroerte kunnen er bewegingsproblemen, verlamde lichaamsdelen en coördinatieproblemen optreden. Fysiotherapie kan helpen om herstel van de beweging te bevorderen.
4. Heup- en knieproblemen: Ouderen hebben vaak te maken met artrose in de heupen of knieën, wat kan leiden tot pijn en verminderde mobiliteit. Fysiotherapie kan helpen bij het verbeteren van de gewrichtsbeweging en het versterken van de omliggende spieren.
5. Rugklachten: Chronische rugpijn komt veel voor bij ouderen, vaak door degeneratie van de wervelkolom of spierzwakte. Fysiotherapie kan helpen bij het verminderen van pijn en het verbeteren van de houding en beweging.
6. Ouderdomsgerelateerde balansproblemen: Ouderen hebben vaak een verminderde balans, wat het risico op vallen vergroot. Geriatrische fysiotherapie richt zich op het verbeteren van de balans en het voorkomen van vallen.
7. Longziekten (bijvoorbeeld COPD): Ouderen met longziekten hebben vaak ademhalingsproblemen en vermoeidheid. Ademhalingsoefeningen en conditietraining kunnen helpen om de longfunctie te verbeteren.
8. Dementie: Fysiotherapie kan ook helpen bij ouderen met dementie door het aanbieden van activiteiten die de mobiliteit behouden en de hersenen stimuleren.
9. Osteoporose (botontkalking): Ouderen met osteoporose hebben een verhoogd risico op botbreuken. Fysiotherapie kan helpen bij het versterken van de botten en het verminderen van het risico op vallen.

Doelen van geriatrische fysiotherapie

De belangrijkste doelen van geriatrische fysiotherapie zijn:

1. Verhogen van de mobiliteit en zelfstandigheid: Het bevorderen van de zelfstandigheid van de oudere door het verbeteren van de mobiliteit en het versterken van spieren.
2. Pijnvermindering: Het verminderen van chronische pijn door oefeningen en technieken die de gewrichten en spieren helpen functioneren.
3. Valpreventie: Het verminderen van het risico op vallen door het verbeteren van de balans, coördinatie en kracht.
4. Verbeteren van de algemene gezondheid: Het bevorderen van een betere conditie, uithoudingsvermogen en ademhaling.
5. Verbeteren van de kwaliteit van leven: Het verminderen van beperkingen in het dagelijks leven, zodat ouderen meer kunnen genieten van hun activiteiten en sociale contacten.

Wanneer is geriatrische fysiotherapie aanbevolen?

Geriatrische fysiotherapie wordt vaak aanbevolen wanneer ouderen problemen ervaren met hun fysieke gezondheid, zoals:

• Moeite met lopen, opstaan of het uitvoeren van dagelijkse activiteiten
• Balansproblemen of frequent vallen
• Chronische pijn of stijfheid in gewrichten en spieren
• Pijn na een operatie (zoals heup- of knieoperaties)
• Ademhalingsproblemen door ziekten zoals COPD
• Verlies van spierkracht en uithoudingsvermogen

Wat te verwachten bij een geriatrische fysiotherapie sessie?

De eerste sessie begint vaak met een intakegesprek waarin de fysiotherapeut vragen stelt over de gezondheidstoestand, symptomen, medicatie en het dagelijks functioneren van de oudere. Daarna wordt een lichamelijk onderzoek uitgevoerd om de spierkracht, flexibiliteit, houding en balans te beoordelen. Dit kan ook een beoordeling van de mobiliteit en looptechniek omvatten.

Op basis van de bevindingen zal de fysiotherapeut een behandelplan opstellen, bestaande uit oefeningen en strategieën om de gewenste doelen te bereiken. Dit kan fysieke oefeningen, ademhalingsoefeningen, rekoefeningen, balansoefeningen of valpreventie-instructies omvatten.

De fysiotherapeut kan ook advies geven over aanpassingen in de woning of het gebruik van hulpmiddelen (zoals een rollator) om de zelfstandigheid te bevorderen.

Voordelen van geriatrische fysiotherapie

• Verbeterde mobiliteit en kracht
• Verminderde pijn en stijfheid
• Betere balans en verminderd risico op vallen
• Verhoogde zelfstandigheid in het dagelijks leven
• Betere ademhaling en uithoudingsvermogen
• Verbeterde kwaliteit van leven en zelfvertrouwen
• Preventie van verdere lichamelijke achteruitgang

Conclusie

Geriatrische fysiotherapie is een waardevolle behandeling voor ouderen die worstelen met lichamelijke problemen als gevolg van veroudering, ziekten of blessures. Het richt zich op het verbeteren van mobiliteit, kracht, balans en de algehele gezondheid, zodat ouderen langer zelfstandig en actief kunnen blijven